به نقل از «فرارو»

درس‌هایی ناراحت کننده از تاریخ نوین تحریم‌ها

تاریخ انتشار: ۴ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۴۳۸۷۰۱

فرارو- نیکلاس مالدر؛ پژوهشگر، مورخ و فارغ التحصیل مقطع دکترا در دانشگاه کلمبیا است. کارهای او در زمینه تاریخ سیاسی و اقتصادی با تمرکز بر دوران جنگ‌های جهانی بین سال‌های ۱۹۱۴ و ۱۹۴۵ میلادی بوده‌اند. تازه‌ترین کتاب او تحت عنوان «سلاح اقتصادی: ظهور تحریم‌ها به عنوان ابزار جنگ مدرن» در ژانویه ۲۰۲۲ میلادی توسط انتشارات دانشگاه امریکایی «ییل» منتشر شده که تاریخچه‌ای از خاستگاه تحریم اقتصادی بین جنگ‌ها را ارائه می‌دهد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او هم اکنون استادیار تاریخ معاصر اروپا است.

به گزارش فرارو به نقل از اکونومیست، درست پس از پایان جنگ جهانی اول و انحلال امپراتوری اتریش - مجارستان، یکی از ناظران رویدادها در آن زمان نوشته بود: «هر ساعتی که در پراگ از بین رفته بود برای فلزات ذوب شده بود. در وین، نوزادانی را می‌توانستید ببینید که به دلیل کمبود ملحفه و پتو در کاغذ پیچیده شده بودند». در آن زمان بسیاری از نقاط اروپا تحت تحریم‌های شدید اقتصادی قرار داشتند، زیرا قدرت‌های غربی سعی می‌کردند صلح پس از جنگ را حفظ کرده و نفوذ و پیشروی کمونیسم را مهار کنند. این اولین باری بود که از تحریم به عنوان «سلاح اقتصادی» استفاده می‌شد، اما به هیچ وجه آخرین مورد استفاده از آن نبود. در دهه ۲۰۱۰ میلادی، یک سوم جمعیت جهان تحت تحریم زندگی می‌کردند. یکی از مهم‌ترین اهداف فعلی برای تحریم‌ها روسیه است که در صورت حمله به اوکراین با تحریم‌های بیشتری روبرو خواهد شد. نگاهی به تحریم‌ها در سه دهه پس از جنگ جهانی اول نتایج نگران کننده‌ای را پیش روی ما قرار می‌دهد.

جنگ اقتصادی علیه غیرنظامیان پدیده‌ای چند صدساله است. در طول جنگ صد ساله، سربازان بریتانیایی محاصره‌های وحشیانه بی‌شماری را علیه پادگان‌های فرانسوی به راه انداختند که اغلب باعث می‌شد تا سربازان از شدت گرسنگی تسلیم شوند. محاصره‌ها بخش مهمی از ابزار جنگ‌های دریایی قرن هجدهم بودند. تحریم‌ها متفاوت بوده و هستند. به جای آن که توسط یک کشور بر کشور دیگر تحمیل شوند اغلب گروه‌هایی از کشورها را درگیر می‌کردند که برای مجازات دولت‌های سرکش گردهم می‌آمدند. تشکیل جامعه ملل در فاصله سال‌های ۱۹۱۹-۱۹۲۰ میلادی اقدام هماهنگ را آسان‌تر ساخت. تحریم‌ها به جای این که به عنوان یک اقدام جنگی تلقی شوند اغلب قرار بود از آن جلوگیری کنند. تحریم‌ها محصول اولین موج بزرگ جهانی شدن بودند. در ۷۰ سال منتهی به سال ۱۹۱۴ میلادی، جریان تجارت از ۵ درصد تولید ناخالص داخلی جهانی به ۱۴ درصد افزایش یافت که در آن زمان به بالاترین حد خود رسیده بود. با اقتصادهای یکپارچه‌تر دولت‌های همفکر چه با محروم کردن کشورها از عرضه مواد خام اساسی و چه با خودداری از خرید کالاهای‌شان اهرم‌های زیادی برای اعمال فشار بر سایر کشورها داشتند

استفاده از اهرم‌های مالی، تحریم‌ها را از جنگ اقتصادی پیشین متمایز می‌ساخت. در فاصله سال‌های ۱۸۷۰ تا ۱۹۱۴ میلادی جریان سرمایه سالانه به طور متوسط ۴ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی بود. قدرت‌های متفقین مراکز اصلی مالی جهان را کنترل می‌کردند. بنابراین، اقتصاددانان به طراحی تحریم‌ها کمک کردند. هدف آنان ضربه زدن مالی به کشورهای متجاوزی بود که در این عرصه ضعیف‌تر بودند.

با افزایش نشانه‌های جنگ قریب الوقوع در سال ۱۹۳۵ میلادی، شرکت‌های ایتالیایی مانند لاستیک‌سازی پیرلی، خودروسازی فیات و شرکت تولید کننده مواد شیمیایی مونته کاتینی از تامین مالی نیازهای وارداتی‌شان توسط بانک انگلستان محروم شدند. تا آگوست سال ۱۹۴۱ میلادی، ژاپن توسعه طلب با از دست دادن ۹۰ درصد از عرضه نفت خارجی و ۷۰ درصد از درآمدهای تجاری خود، از اقتصاد جهانی جدا شد. اجرای تحریم‌ها مستلزم تلاش زیادی در دنیایی است که نبوغ مالی فزاینده‌ای دارد. در اواخر دهه ۱۹۱۰ میلادی، Banco Holandés de la América del Sud یکی از شعب یک بانک هلندی در بوئنوس آیرس از پنج نام مختلف برای انجام معاملات برای شعب مختلف بانک‌های آلمانی در آمریکای لاتین استفاده کرد.

«ویلیام آرنولد فورستر» یک سیاستمدار بریتانیایی استدلال کرده بود که تحریم‌ها می‌توانند «دشمنان ما را بی‌میل از به دنیا آمدن فرزندان‌شان کنند. قلم‌ها ابزار بسیار تمیزتری از سرنیزه برای اعمال فشار به نظر می‌رسند».در واقع، تحریم‌ها می‌توانند اثرات وحشتناکی داشته باشند. از میان سه سلاح اصلی که غیر نظامیان را در طول این دوره هدف قرار داده‌اند یعنی نیروی هوایی، جنگ گازی و محاصره اقتصادی آخری مرگبارترین سلاح بوده است.

این که تحریم‌ها به اهداف خود دست یافتند یا خیر موضوع دیگری بود. نتایج تحریم‌ها نشان دادند که کشورهای کوچک را می‌توان به اطاعت وادار کرد مانند دو مورد در دهه ۱۹۲۰ میلادی زمانی که تهدید تحریم‌ها مانع از تبدیل شدن درگیری‌ها در بالکان به جنگ گسترده‌تر شد. قدرت‌های بزرگ‌تر مهره‌های سخت‌تری برای شکستن بودند. به طور کلی، اکثر تحریم‌های اقتصادی جواب نداده اند. این اولین درس از تحریم‌های نوین است. نکته مهم‌تر آن که تحریم باعث نشد تا آلمان گزینه جنگ را انتخاب نکند.

درس دوم از تاریخ تحریم‌ها آن است که گاهی اوقات، تحریم‌ها به دلیل اراده سیاسی ناکافی با شکست مواجه می‌شوند. برای مدت زمانی طولانی نظر آمریکایی‌ها این بود که تحریم‌ها اساسا غیر آمریکایی هستند شکلی نابهنگام از امپریالیسم به سبک اروپایی. در موارد دیگر، جهانی‌سازی مالی فضای مانور تحریم کنندگان را محدودتر ساخت. بریتانیا در اواسط دهه ۱۹۳۰ میلادی از تحمیل محاصره مالی شدید آلمان نازی خودداری کرد تا حدی بدین خاطر که بانک‌های بریتانیا مقادیر زیادی بدهی آلمان را در اختیار داشتند. در صورت تحریم، رایش خدمات این بدهی را متوقف می‌کرد و سرمایه داران بریتانیایی نگران بودند که شهر با بحران پرداخت بدهی مواجه شود.

درس سوم از تحریم‌های معاصر آن است که تحریم‌ها می‌توانند پیامدهای ناخواسته‌ای داشته باشند. در دهه ۱۹۳۰ میلادی، سیاست و اقتصاد جهانی نسبت به دهه ۱۹۲۰ میلادی به شدت تغییر کرده بود. رکود بزرگ بسیاری از دولت‌ها را در مسیر اتخاذ سیاست از صنایع داخلی قرار داده بود. تجارت جهانی در رکودی طولانی بود. فاشیسم در راه بود و تحریم‌ها به مثابه بنزینی بر روی آتش بودند. دولت‌هایی که خود را در برابر تحریم‌ها آسیب‌پذیر می‌دانستند به منظور تضمین استقلال استراتژیک حتی بیش‌تر از اقتصاد جهانی خارج شدند. در دهه ۱۹۳۰ میلادی، ژاپن به دنبال تشکیل یک «بلوک ین» بود یک منطقه اقتصادی شامل کره و تایوان تا وابستگی به قدرت‌های متفقین را کاهش دهد. در اواسط دهه ۱۹۳۰ میلادی، آلمان برای رها شدن از نیاز به مواد خام تا حدی از طریق ساخت ظرفیت عظیم برای تولید مصنوعی نفت این کار را انجام داد. هم چنین، کسانی که شاهد تلاش‌های روسیه در سالیان اخیر برای دور شدن آن کشور از منابع مالی غرب بوده‌اند ممکن است به این نتیجه برسند که هیچ چیز تغییر زیادی نکرده است.

پیش از آن، تحریم‌ها آلمان نازی را بیش‌تر متقاعد ساخت که باید به اشغال سرزمینی بپردازد. «آدولف هیتلر» در سال ۱۹۳۹ میلادی گفته بود: «من به اوکراین نیاز دارم تا نتوانند مانند جنگ گذشته ما را از گرسنگی تلف کنند». واقعیت آن است که تحریم‌ها در جهانی در حال جهانی شدن کارساز نبودند و به شکست مداوم انجامیدند و به نوبه خود زمینه را برای جنگ جهانی دوم فراهم ساختند.

منبع: فرارو

کلیدواژه: تحریم اوکراین روسیه تحریم ها تحریم ها دولت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۴۳۸۷۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ایران تحریم‌ناپذیر است

 ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان در نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی (اکسپو۲۰۲۴) اظهار کرد: امیدوارم این نشست که رونمایی از توانمندیهای صادراتی جمهوری اسلامی بوده و فضای رقابتی ایجاد می‌کند موجب همگرایی و مشارکت همه فعالان اقتصادی، تولیدکنندگان و بازرگانان شود و ارتقای اقتصاد در کشور و منطقه را به ارمغان بیاورد.

وی افزود: این نمایشگاه بیانگر این است که جمهوری اسلامی تحریم ناپذیر است و هیچ تحریمی به نتیجه نخواهد رسید و طرح های شیطانی منزوی ایران همگی خنثی خواهد شد.

رئیس قوه مجریه گفت: این کشور با ذخایر مادی و معنوی و نیروی انسانی کارآمد و با اراده و با ابتکارات و خلاقیت ها می‌تواند در عرصه‌های مختلف برای دنیا نوآوری هایی را عرضه کند .

رئیسی افزود: این نمایشگاه تهدیدها را به فرصت ها تبدیل می‌کند، ترجمان این رویداد این است که ما توانسته ایم و باز هم می‌توانیم. 

رئیس جمهور گفت: خداوند متعال در اقلیم‌های مختلف برای جامعه امکانات فراوانی قرار داده و اگر آحاد انسان به علت زیاده خواهی و سلطه طلبی در جهت محروم کردن ملت‌ها از ظرفیت‌ها حرکت نکنند می‌توان با فکر و اندیشه نیاز بشر را مرتفع کرد اما جریان تحریم‌ها نماد ظلم به همه ملت‌ها هست، چرا که اگر ملتی را در تنگنا قرار دهیم تا به اهداف خود نرسد این ظلم به همه ملت‌ها تلقی خواهد شد و نوعی جنگ است .

او ادامه داد: در جنگ اراده‌ها ملت ایران اراده کرد که با توکل به خدا و تکیه بر داشته های ملی تحریم ها را پشت سر بگذارد به نحوی که سخنگوی کاخ سفید بگوید فشارها علیه حمهوری اسلامی مفتضحانه شکست خورده است و قطعا این ملت ایران بودند که این شکست را رقم زدند .

رئیسی گفت: تولیدگران افسرانی هستند که در خط مقدم جمهوری اسلامی هستند و توانسته اند در عرصه اقتصادی کشور را پیشرفت دهند و من از جمهوری اسلامی به عنوان کشور پیشرفته و فناور یاد میکنم.

او گفت: ما برای جلوگیری از خام فروشی و صادرات مواد اولیه نیازمند زنجیره کامل هستیم و این امکان در کشور وجود دارد. تولید کشاورزی و صنعتی نیازمند نقشه راه است اینها بخشی از توانمندی های جمهوری اسلامی است از همه میخواهم با جدیت کار را دنبال کنند.

رئیسی گفت: آنچه که من می‌خواهم به جمع فعالان بگویم این است که ما امکانات و ظرفیت زیادی را داریم و فقط لازم است از قوه به فعل دربیاید.امروز اگرچه غرب تلاش می‌کند به فناوری نوین دست پیدا نکنیم و انحصار در دست خودشان بماند اما بدانند که بسیاری از فناوری ها در کشور ما بومی شده و حتی با ترور دانشمندان نمی‌توانند ما را از دستیابی به فناوری بازدارند.

رئیس قوه مجریه گفت: در صنایع هسته ای و نظامی بیشترین فشار روی ما قرار دارد که البته بیشترین پیشرفت را نیز در این زمینه کسب کرده ایم البته در دکترین ما هدف دستیابی به سلاح هسته ای نیست، اما استفاده از این فناوری در عرصه های علمی در دستور کار ما قرار خواهد داشت.

رئیس جمهور گفت: بدانید علی رغم خواست نظام سلطه توانایی بسیار وجود دارد و کشورها می‌توانند روی پای خود بایستند و برای ملت خود و جهان موثر باشند نظام سلطه نمی‌تواند ملت‌های مصمم را از استقلال باز دارد .

رئیسی گفت: قدرت نظامی مهم است اما قدرت تولید هم کمتر از آن نیست، آن چه می‌تواند کشور را قدرتمند کند قدرت اقتصادی است و به فعالان اقتصادی میگویم که شما در موضع تولید قدرت هستید .

او ادامه داد: رونمایی از توانمندیها ارتباط ملت‌ها با ملت‌ها و مردم با مردم دیگر کشورها را رقم می‌زند و به امید آفرینی می‌پردازد که ما حتما توانایی انجام کارهای بزرگ را داریم .

رئیس‌جمهور در پایان گفت: ما دریای خزر، خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس هند را داریم و خط ترانزیتی قدرتمندی را دارا هستیم؛ همچنین در جهان موضوع  تجارت با ارزهای دیگری غیر از دلار و ملی مطرح است. جمهوری اسلامی توانایی فنی و مهندسی بسیاری دارد .امیدوارم این نشست منشاء برکات باشد.

باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی دولت